กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่าและพันธุ์พืช ตามพระราชบัญญัติสงวนและคุ้มครองสัตว์ป่า พ.ศ. 2562 ได้ประกาศรายชื่อสัตว์ป่าสงวน 16 ชนิด และ 7 ชนิดคุ้มครอง ตัวเลขนี้ครอบคลุมสัตว์เลี้ยงลูก ด้วยนม 201 ตัว นก 952 ตัว และสัตว์เลื้อยคลาน 91 ตัว   ได้รับการคุ้มครองในประเทศไทย

• ลิงกัง (Macaca nemestrina)
• ลิงลม หรือ ตานาง (Nycticebus coucang)
• ลิงแสม (Macaca mulatta)
• ลิงเสน (Macaca arctoides)
• ลิงแสม (Macaca fascicularis)
• ลิงอ้ายเงอะ ลิงอัสสัม หรือลิงภูเขา (Macaca assamensis)

เนื่องจากลิงเป็นสัตว์ป่าคุ้มครอง ดังนั้นผู้ที่จะเป็นเจ้าของต้องมีใบอนุญาตมีสัตว์ป่าสงวน ออกโดยกรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช และหากเพาะพันธุ์ลิงโดยไม่มีใบอนุญาตถือเป็นอาชญากรรม 19 ครอบครองสัตว์ป่าคุ้มครอง สัตว์ป่าสงวน สัตว์ป่าสงวน และซากสัตว์ป่าคุ้มครองโดยไม่ได้รับอนุญาต ต้องระวางโทษ จำคุกไม่เกิน 4 ปี หรือปรับไม่เกิน 40,000 บาท หรือทั้งจำทั้งปรับ

ทำความรู้จักกับลิง  

ล่าสุดกรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช เปิดเผยการค้นพบ “อ้ายเงี๊ยะ” ในเขตห้ามล่าสัตว์ป่าถ้ำประทุน จ.อุทัยธานี ซึ่งเป็นวิธีการล่าลิงในธรรมชาติ เพื่อทำหมันเพื่อลดจำนวนประชากร แต่จากการตั้งกรงดักลิง พบลิงอีก 2 ตัว คือ ลิงไอเงิน ถูกขังอยู่ในกรงเช่นกัน ทั้งที่ก่อนหน้านี้ เรียกได้ว่าภาคนี้มีแต่ลิงแสม มีลิงอาศัยอยู่ประมาณ 1,000 ตัว และไม่มีลิงตัวอื่นในพื้นที่

ส่วนลิงนั้น ลิงอัสสัมหรือลิงภูเขาจำพวกลิงเป็นสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม
ลิงชนิดนี้มักถูกจัดอยู่ในลำดับของลิง (ไพรเมต) มีเฉพาะทางภาคเหนือจนถึงภาคตะวันตกของประเทศไทย ส่วนใหญ่พบที่จังหวัดลำปาง การพบลิงบริเวณถ้ำลอดนอกเหนือจากเขตห้ามล่าสัตว์ป่า นับเป็นครั้งแรกที่มีการสำรวจพบ แม้ว่าจังหวัดอุทัยธานีจะอยู่ห่างจากจังหวัดลำปางกว่า 400 กม. แต่พบว่ามีลิงอ้ายเงี๊ยะประมาณ 10-15 ตัวอาศัยอยู่บริเวณนี้ นอกจากนี้ยังเป็นสัตว์คุ้มครองอันดับ 2 ของ CITES List

วงศ์ลิง น. ลิงหางสั้น

ในขณะที่ลิงเสนหรือลิงหมีเป็นลิงชนิดหนึ่ง ซึ่งพบได้ในประเทศไทย ชื่อวิทยาศาสตร์ Macaca arctoides จัดอยู่ในวงศ์ลิงโลกเก่า (Cercopithecidae) ลำตัวยาว หลังสั้น ขนยาวสีน้ำตาล หน้ากลม หางสั้น ลิงน้อยมีขนสีขาว คล้ำเมื่ออายุมากขึ้น ใบหน้าเป็นสีชมพูหรือแดงเข้มถึงน้ำตาลและมีขนประปราย 

ลิงตัวผู้จะมีลำตัวใหญ่กว่าลิงตัวเมียหนัก 9.7-10.2 กิโลกรัม และลิงตัวเมียหนัก 7.5-9.1 กิโลกรัม อยู่รวมกันเป็นฝูง มีถุงใส่อาหารรองใต้คาง หางสั้นจนดูเหมือนไม่มีหาง ท้องมีสีแดง และท้องมีขนน้อย ขนบนหัวเติบโตเป็นเกลียว ขนแก้มที่ชี้ไปด้านหลังที่ปิดใบหูสามารถพบได้ในป่าเขตร้อนทั่วไป กระจายพันธุ์ในภาคตะวันออกเฉียงเหนือของอินเดีย จีนตะวันออกเฉียงใต้ ตะวันตกของมาเลเซีย มาลายา พม่า ไทย เวียดนาม และตะวันออกของบังคลาเทศ ลิงกินผัก ผลไม้ และแมลงขนาดเล็กเริ่มผสมพันธุ์ได้เมื่ออายุ 3-4 ปี ตั้งท้องนาน 146 วัน มีลูก 1 ตัว และมีอายุยืนยาวกว่า 20 ปี 

ลิงแสมทางใต้ถูกฝึกให้เก็บมะพร้าว

อ้วนเตี้ย ผมสั้นสั้นสีเทาหรือสีน้ำตาล หน้ายาวมาก ผมยาวสั้นสีเทาหรือสีน้ำตาล และขึ้นเป็นเกลียวขนที่ท้องส่วนล่างจางลงจนเกือบเป็นสีขาว ขนด้านหลังเป็นสีน้ำตาลไหม้หรือดำ หางค่อนข้างสั้น ตัวเมียมีขนาดเล็กและมีขนบริเวณหน้าผากน้อยกว่าลิงตัวผู้ อาศัยอยู่ในป่าดิบเชิงเขา หัวที่เปลี่ยนไปเรื่อย ๆ ไม่ค่อยอาศัยอยู่ บางตัวหาอาหารตามลำพังแยกจากฝูง และชอบที่จะลงมาบนพื้นดินมากกว่าบนต้นไม้ แต่เวลานอนจะนอนบนต้นไม้ชอบส่งเสียงดังและมักจะร้องรวมกันเป็นฝูง มีอายุการใช้งานยาวนานถึง 25 ปี เป็นลิงที่มีสมาชิกในฝูงน้อยกว่าลิงทั่วไป คือ มีสมาชิกในฝูงไม่เกิน 40-45 ตัว

ในประเทศไทย ลิงแสมภาคใต้เป็นลิงที่คนไทยรู้จักและสั่งสอน เพราะมักจะถูกจับมาฝึกให้ทำท่าต่างๆ ตามคำสั่ง เช่น การแสดงละครลิง หรือ การปีนต้นมะพร้าวเก็บมะพร้าวที่เกาะสมุย จังหวัด สุราษฎร์ธานี ลิงตัวผู้ส่วนใหญ่จะถูกใช้เพราะมีขนาดใหญ่ แข็งแรงกว่าลิงตัวเมีย ลิงที่จะฝึกได้ดีคืออายุ 3-5 เดือน และควรเป็นลิงที่มีนิสัยดี ฉันเชื่อฟังผู้เลี้ยงแกะ  

ลิงแสมพบได้ทั่วไปในประเทศไทย

ลิงแสมจัดเป็นลิงขนาดกลาง มีขนตามลำตัวสีน้ำตาลและหางยาวกว่าความยาวของลำตัว ผมตรงกลางศีรษะดูเรียวขึ้น ขนใต้ท้องสีขาว. ขนจะเปลี่ยนสีตามอายุ ฤดูกาล และที่อยู่อาศัย ขนาดความยาวลำตัวและหัวประมาณ 48.5 – 55 ซม. หางยาว 44 – 54 ซม. น้ำหนักประมาณ 3.5 – 6.5 กก.

เป็นลิงอีกชนิดหนึ่งที่พบได้แทบทุกภูมิประเทศ ทั้งสองอยู่ในป่าชายเลนใกล้ทะเล ลิงที่อาศัยอยู่ที่นี่ว่ายน้ำและดำน้ำเก่ง ลิงแสมพยายามปรับตัวให้สามารถอาศัยอยู่บริเวณขอบนอกของป่าได้ จากส่วนลึกของป่าและปรับตัวเข้ากับมนุษย์ได้ เช่น ศาลพระกาฬ จังหวัดลพบุรี หรือ ศาลเขาสามหมอก จังหวัด ชลบุรี มักอยู่รวมกันเป็นฝูงใหญ่ จำนวนฝูงอาจถึง 200 ตัว เมื่อโตเต็มวัย อายุประมาณ 3-4 ปี ออกลูกครั้งละ 1 ตัว จัดเป็นลิงอีกประเภทหนึ่งหากเลี้ยงตั้งแต่ยังเล็กก็สามารถฝึกให้เชื่องได้ เช่น ลิงแสม